Ο Δήμος Καμένων Βούρλων εντάχθηκε στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου 2021» του Πράσινου Ταμείου του Άξονα Προτεραιότητας 2 (Α.Π.2) «Αστική Αναζωογόνηση και Λοιπές Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου», με σκοπό να εκπονήσει Επιχειρησιακό Σχέδιο για την εξασφάλιση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων – Ε.Σ.Ε.Κ.Κ. στον Δήμο Καμένων Βούρλων».
Σκοπός και αντικείμενο του «Επιχειρησιακού σχεδίου για την εξασφάλιση κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων – ΕΣΕΚΚ Δήμου Καμένων Βούρλων», είναι να προωθηθεί ο χωρικός σχεδιασμός και να ολοκληρωθεί η εφαρμογή του σχεδίου πόλης, καθώς και η απόκτηση των χαρακτηρισμένων κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων.
Την εκπόνηση της συγκεκριμένης υπηρεσίας ΕΣΕΚΚ ανέλαβε η εταιρία «ΠΚ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΕ» στο οποίο σε πρώτη φάση πραγματοποιήθηκε καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης των χαρακτηρισμένων χώρων για τους οποίους δεν έχει συντελεστεί απαλλοτρίωση.
Σημειώνεται πως σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές της υπ’ αριθμ. Οικ.ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/57771/774/14-6-2021 Εγκυκλίου Τεχνικών Οδηγιών και της τροποποίησής της, στα Ε.Σ.Ε.Κ.Κ. καταγράφονται όλοι οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι που προβλέπονται στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ενός Δήμου, είτε έχουν ήδη αποκτηθεί είτε η απαλλοτρίωσή τους δεν έχει συντελεστεί για οποιοδήποτε λόγο. Σημειώνεται επίσης, πως «σε περιοχές οικισμών προ του 1923 καθώς και σε μικρούς οικισμούς μέχρι 2000 κατοίκων καταγράφονται στο Ε.Σ.Ε.Κ.Κ. μόνον οι χώροι για τους οποίους έχει γίνει καθορισμός τους ως κοινόχρηστων ή κοινωφελών με εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο». Κατά συνέπεια, στο πλαίσιο αυτού καταγράφηκαν μόνο οι οικισμοί Καμένων Βούρλων, Αγίου Κωνσταντίνου, Λογγού και Μώλου, οι οποίοι διαθέτουν εγκεκριμένα σχέδια πόλης.
Με βάση την παραπάνω έρευνα και τα στοιχεία που διατέθηκαν από τον Δήμο, κατηγοριοποιούνται οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι, με βάση την περίπτωση/αιτία της μη απαλλοτρίωσης σε τέσσερεις κατηγορίες, ώστε να πληρούνται οι απαιτήσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 92 του Ν.4759/2020 και των σχετικών προδιαγραφών των σχεδίων ΕΣΕΚΚ.
Συμπεράσματα:
Καμένα Βούρλα
Η πολεοδόμηση του οικισμού έγινε αρχικά με Β.Δ. 28.10.35 περί «περί εγκρίσεως σχεδίου ρυμοτομίας δια την λουτρόπολιν Καμένων Βούρλων» (ΦΕΚ 542Α/1935) και τροποποιήθηκε τοπικά με επιμέρους αποφάσεις. Τα έτος 1994 εγκρίθηκε αναθεώρηση του συνόλου των έως τότε εγκρίσεων (Απόφαση Νομάρχη ΤΠ5190/29-8-1994 – ΦΕΚ 1216Δ/1994). Σε συνδυασμό με την ως άνω αναθεώρηση του σχεδίου εκπονήθηκε και μελέτη επέκτασης του οικισμού η οποία όμως εξαιρέθηκε της έγκρισης.
Με την υπ’αρ. 40463/2021/22-7-1987 Απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (ΦΕΚ 776Δ’/1987), η οποία τροποποιήθηκε με την υπ’αρ. 52841/1690/2-4-1991 απόφαση του ιδίου (ΦΕΚ 272Δ/1991) εγκρίθηκε ΓΠΣ στα πλαίσια του Ν.1337/1983 το οποίο ισχύει έως σήμερα.
Στο κέντρο του οικισμού παρεμβάλλεται έκταση του Δημοσίου που την διαχειρίζεται το ΤΑΙΠΕΔ, για την οποία έχει εκπονηθεί ΕΣΧΑΔΑ (Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίου του Ακινήτου) και διέπεται από ίδιο καθεστώς.
Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας εντοπίσθηκαν όλοι οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι που δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί και ελέγχθηκε το ιδιοκτησιακό καθεστώς ώστε να εντοπισθούν οι προς απαλλοτρίωση χώροι.
Μια ειδική συνθήκη για τον οικισμό, είναι ότι για τους σημαντικότερους μη υλοποιημένους κοινόχρηστους χώρους έχουν εκδοθεί δικαστικές αποφάσεις άρσης απαλλοτρίωσης, γεγονός που έχει φέρει σε δυσχερή θέση τον Δήμο, ο οποίος λόγω οικονομικής αδυναμίας αλλά και υποστελέχωσης των υπηρεσιών του, δεν έχει καταφέρει να ανταποκριθεί στα καθήκοντα που προβλέπονται από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία (Ν.4067/2012, Ν.4315/2014 και Ν.4759/2020).
Με βάση την διαλογική συζήτηση που περιέχεται στις αποφάσεις του Δημοτικού συμβουλίου, προκύπτει αβίαστα η βούληση της τοπικής κοινωνίας, για την διατήρηση των προβλεπόμενων κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων. Η ως άνω βούληση όμως, προσκρούει στα θεσμοθετημένα από την ισχύουσα νομοθεσία χρονοδιαγράμματα αλλά και στην οικονομική αδυναμία του Δήμου να ανταποκριθεί στο κόστος των απαλλοτριώσεων, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά του, προς όφελος των δημοτών και να αναγκάζεται, υπό την πίεση ακόμα και προσφυγών για παράβαση καθήκοντος, να συναινεί στην άρση των απαλλοτριώσεων κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων.
Η αδιαμφισβήτητη υποχρέωση του Δήμου να συμμορφωθεί με τις δικαστικές αποφάσεις, δεν συνεπάγεται την a priori υποχρέωσή του να υιοθετήσει τις προτάσεις των ιδιοκτητών για τις προτεινόμενες τροποποιήσεις του σχεδίου πόλης, οι οποίες συντάσσονται με μοναδικό κριτήριο την εξυπηρέτηση των ιδιωτικών συμφερόντων και δεν υποχρεούνται να ελέγχουν τις ελάχιστες απαιτούμενες προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας για την ομαλή λειτουργία των πόλεων
Η κατάσταση που αντιμετωπίζει σήμερα ο Δήμος, δεν είναι αποτέλεσμα μόνο ίδιων ευθυνών. Η μη λήψη μέτρων πριν την οικιστική διαμόρφωση περιοχής, με έγκαιρη κύρωση Πράξεων Τακτοποίησης και Αναλογισμού, αποτελεί σύνηθες φαινόμενο στις ελληνικές πόλεις. Οφείλεται δε, τόσο στην πολυσχιδή πολεοδομική νομοθεσία, που σε πολλές περιπτώσεις περιλαμβάνει αντικρουόμενες διατάξεις, όσο και στην διαχρονική διαχείριση και ερμηνεία των εκάστοτε πολεοδομικών ρυθμίσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες εφαρμογής του πολεοδομικού σχεδιασμού (κεντρική διοίκηση και αυτοδιοίκηση α’ και β’ βαθμού). Ζητήματα, όπως η έκδοση οικοδομικών αδειών χωρίς να εξασφαλίζεται η απόδοση των κοινόχρηστων χώρων σε κοινή χρήση, η νομιμοποίηση ή και εξαίρεση από κατεδάφιση αυθαίρετων κτισμάτων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη λοιποί πολεοδομικοί παράγοντες, μπορεί να εξυπηρετούν την άμβλυνση των προβλημάτων των ιδιοκτητών που στερούνται το δικαίωμα της νόμιμης χρήσης της ιδιοκτησίας τους, είναι όμως η βάση για την καταστρατήγηση του θεσμοθετημένου σχεδιασμού, που επίσης προστατεύεται από το σύνταγμα όπως και το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.
Το παρόν Επιχειρησιακό σχέδιο έχει ως σκοπό την ιεράρχηση της αναγκαιότητας των χώρων με βάση πολεοδομικά κριτήρια. Η εκπόνηση σχεδίων ΕΣΕΚΚ προβλέπεται από τον Ν. 4759/2020 και δρομολογήθηκε να εκπονηθεί δύο χρόνια μετά την τελευταία νομοθετική ρύθμιση (Ν.4759/2020) αλλά και 10 χρόνια μετά την αρχική ρύθμιση για του Ν. 4067/2012, ενώ ήδη έχει εκδοθεί σημαντικός αριθμός δικαστικών αποφάσεων άρσης ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων.
Για να μην στερείται περιεχομένου το παρόν σχέδιο, η διοίκηση οφείλει,με αφορμή τα συμπεράσματα των ΕΣΕΚΚ,να προβλέψει ένα πιο λειτουργικό θεσμικό πλαίσιο τόσο για την συμμόρφωση προς τις δικαστικές αποφάσεις και τον σεβασμό του θεσμού της ιδιοκτησίας, όσο και για την διατήρηση των προβλεπόμενων από τα εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων. Επί παραδείγματι δεν είναι δυνατόν εντός τριμήνου από την αίτηση των ιδιοκτητών, να εξασφαλισθούν από τους Δήμους κονδύλια για μαζικές απαλλοτριώσεις ακινήτων, που θα έπρεπε να είχαν συντελεστεί στην διάρκεια δεκαετιών, χωρίς να υπάρχει ο χρόνος να ετοιμασθεί φάκελος για εξασφάλιση κονδυλίων από το Πράσινο Ταμείο, ή χρόνος για σύνταξη ρυμοτομικών σχεδίων μερικής επανεπιβολής απαλλοτρίωσης. Σε αντίθετη περίπτωση η παρούσα εργασία θα υποβαθμισθεί από «επιχειρησιακό σχέδιο» σε στατιστική καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης.
Με βάση τα συμπεράσματα της μελέτης προτείνονται οι δράσεις της παραγράφου 1.1.3.3. που αφορούν είτε σε κίνηση διαδικασίας άμεσης επανεπιβολήςαπαλλοτρίωσης των χώρων, είτε σε μερική επανεπιβολή απαλλοτρίωσης μέσω σύνταξης νέων ρυμοτομικών σχεδίων, είτε σε άρση απαλλοτρίωσης και μετατροπή των κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων σε οικοδομήσιμους, μετά την αφαίρεση των εισφορών γης και την οριοθέτηση των ρεμάτων όπου αυτό απαιτείται.
Άγιος Κωνσταντίνος
Η πολεοδόμηση του οικισμού έγινε αρχικά με Β.Δ. 24.09.58 περί «εγκρίσεως του ρυμοτομικού σχεδίου Αγίου Κωνσταντίνου Λοκρίδας και καθορισμού των όρων και περιορισμών δόμησης των οικοπέδων αυτού». (ΦΕΚ153Α/1958) και τροποποιήθηκε τοπικά με επιμέρους αποφάσεις.
Στην συνέχεια με την Απόφαση Νομάρχη ΤΥ 6911/16.06.77 περί «εγκρίσεως τροποποιήσεως και επεκτάσεως ρυμοτομικού σχεδίου Αγίου Κωνσταντίνου Νομού Φθιώτιδος και καθορισμού όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων εντός αυτού» (ΦΕΚ 242Δ/13.07.77), επεκτάθηκε το ρυμοτομικό σχέδιο του οικισμού στα όριο του σημερινού ορίου.
Με την υπ’ αρ. 46326/2353/1987 Απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. έχει εγκριθεί Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο στα πλαίσια του Ν.1337/1983 (ΦΕΚ 988Δ’/08-10-87) το οποίο ισχύει έως σήμερα.
Τέλος με την απόφαση την Απόφαση Νομάρχη ΤΠ 207/23.03.93 περί «Αναθεώρησης ρυμοτομικού σχεδίου οικισμού Αγίου Κωνσταντίνου Λοκρίδας Ν. Φθιώτιδας» (ΦΕΚ 399Δ/23.04.93) αναθεωρήθηκε συνολικά το σχέδιο εναρμονιζόμενο στο εγκριθέν Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο.
Με βάση τα παραπάνω ο οικισμός διαθέτει πολεοδομικό σχεδιασμό με φιλόδοξες προβλέψεις για πληθυσμιακή άνοδο, με αποτέλεσμα μεγάλο τμήμα του σχεδίου να μην έχει υλοποιηθεί έως και σήμερα σχεδόν 30 χρόνια μετά.
Στα πλαίσια της παρούσα εργασίας εντοπίσθηκαν όλοι οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι που δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί και ελέγχθηκε το ιδιοκτησιακό καθεστώς του με βάση το ενεργό Ελληνικό Κτηματολόγιο που ισχύει για την περιοχή του οικισμού.
Με βάση τα συμπεράσματα της μελέτης προτείνονται οι δράσεις της παραγράφου 2.1.3.3. που αφορούν είτε κίνηση διαδικασίας άμεσης απαλλοτρίωσης των χώρων (ΟΤ16 και ΟΤ24) είτε τροποποιήσεις ρυμοτομίας μετά από οριοθέτηση ρέματος (ΟΤ91 και ΟΤ93), είτε σύνταξη Πράξεων Τακτοποίησης και Αναλογισμού για την διάνοιξη κοινοχρήστων χώρων σε θέσεις που δεν προκύπτουν κατ’αρχήν υποχρεώσεις για τον Δήμο, εκτός των υποχρεώσεων του Α.Ν.625/68.
Λογγός
Η πολεοδομική οργάνωση του οικισμού καθορίζεται από την Απόφαση Νομάρχη με αρ. 2542/30-3-2006 περί «Τροποποίησης των Αποφ-6100/6-11-98 και Αποφ-6044/22-7-05 , του Νομάρχη Φθιώτιδας περί «Έγκρισης Ρυμοτομικού Σχεδίου Οικισμού Λογγού Νομού Φθιώτιδας» (ΦΕΚ 320Δ/18-4-2006).
Στη συνέχεια κυρώθηκε η Πράξη Εφαρμογής του ρυμοτομικού σχεδίου με τις υπ’ αρ. Φθιώτιδας 2887/4-4-2006 και 11312/21-12-2007 Αποφάσεις Νομάρχη Φθιώτιδας.
Στο ρυμοτομικό σχέδιο προβλέπονται οι απαιτούμενοι κοινόχρηστοι χώροι με βάση την έκταση και την χωρητικότητα του οικισμού, αλλά λόγω του πληθυσμιακού μεγέθους του οικισμού, δεν έχουν υλοποιηθεί ούτε οι κοινωφελείς ούτε οι προβλεπόμενοι κοινόχρηστοι χώροι.
Όλοι οι προβλεπόμενοι κοινωφελείς χώροι αποτελούν την ελάχιστη κοινωνική υποδομή ανά πολεοδομική ενότητα και πρέπει να απαλλοτριωθούν. (βαθμός αναγκαιότητας 5).
Το ΟΤ73 και ορισμένες νησίδες πρασίνου στην συμβολή οδών χαρακτηρίζονται ως χαμηλής προτεραιότητας λόγω της ύπαρξης άλλων χαρακτηρισμένων κοινοχρήστων χώρων δημοτικής ιδιοκτησίας, που δεν έχουν αξιοποιηθεί.
Για τον χώρο των κοιμητηρίων που έχει ενταχθεί στο ΟΤ83 ως χώρος πρασίνου, προτείνεται να δρομολογηθεί η απαλλοτρίωσή του μετά την απομάκρυνση των κοιμητηρίων (βαθμός αναγκαιότητας 1) ή να εξαιρεθεί από την πολεοδόμηση.
Μώλος
Για τον οικισμό του Μώλου εγκρίθηκε για πρώτη φορά ρυμοτομικό σχέδιο στην περιοχή «περί την κεντρική πλατεία» το έτος 1954 (ΦΕΚ 220Α/1954). Το έτος 1989 με το Π.Δ. 14.12.1988 περί «Έγκρισης πολεοδομικής μελέτης της πυκνοδομημένης περιοχής Κοινότητας Μώλου Ν. Φθιώτιδος» (ΦΕΚ 96Δ/20-2-1989) και το Π.Δ. 18.8.1988 περί «Έγκρισης πολεοδομικής μελέτης του οικισμού Μώλου Κοινότητας Μώλου Ν. Φθιώτιδας (ΦΕΚ 97Δ/18-2-1988), εγκρίθηκε ρυμοτομικό σχέδιο για την εντός και εκτός του πυκνοδομημένου τμήματος του οικισμού περιοχή, το οποίο με ορισμένες τοπικές τροποποιήσεις ισχύει έως σήμερα.
Η εκτός του πυκνοδομημένου τμήματος περιοχή, διέπεται από τις διατάξεις του Ν.1337/1983 περί εισφορών γης. Δεν έχει κυρωθεί για την περιοχή αυτή, Πράξη Εφαρμογής.
Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας εντοπίσθηκαν όλοι οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι που δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί και ελέγχθηκε το ιδιοκτησιακό καθεστώς ώστε να εντοπισθούν οι προς απαλλοτρίωση χώροι και κατατάχθηκαν με βάση τον βαθμό αναγκαιότητας όπως καταγράφεται στον Πίνακας 3.1.3.2. «Έλεγχος προβλέψεων και ρυθμίσεων 1ου επίπεδου Πολεοδομικού Σχεδιασμού».
Με βάση τα συμπεράσματα της μελέτης προτείνονται οι δράσεις της παραγράφου 3.1.3.3. που αφορούν είτε σε κίνηση διαδικασίας άμεσης επανεπιβολής απαλλοτρίωσης των χώρων στην περιοχή του πυκνοδομημένου τμήματος, είτε σε άμεση σύνταξη και κύρωση Πράξης Εφαρμογής για την εξασφάλιση των προβλεπόμενων κοινόχρηστων κι κοινωφελών χώρων στην λοιπή περιοχή. Με βάση της κατάτμηση των ιδιοκτησιών όπως αναγνωρίζεται από τα καταρχήν στοιχεία της προανάρτησης του Ελληνικού Κτηματολογίου, θεωρείται βέβαιο ότι το σύνολο των προβλεπόμενων κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, που χωροθετούνται εκτός του πυκνοδομημένου τμήματος θα εξασφαλισθούν με βάση τις εισφορές γης.
