O Βουλευτής Γεώργιος Κοτρωνιάς μίλησε χθες, διαδικτυακά, στην ολομέλεια της Βουλής, στη συζήτηση για το Σ/Ν του Υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο: «Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου του Δημόσιου Τομέα, Σύμβουλος Ακεραιότητας στη δημόσια διοίκηση και άλλες διατάξεις για τη Δημόσια Διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση».
Παρατίθεται αναλυτικά η ομιλία του βουλευτή:
«…… Ως παλαιός αυτοδιοικητικός επιτρέψτε μου μία παρατήρηση: Η αυτοδιοίκηση ως θεμελιώδης κοινωνικός και αναπτυξιακός θεσμός, είναι τυχερή που βγήκε η ΝΔ, γιατί με τον νόμο του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν σήμερα ένα μπάχαλο πολιτικής συναλλαγής, αδράνειας, ακυβερνησίας και αναποτελεσματικότητας.
Έχοντας ασκήσει για πολλά χρόνια διοίκηση ως Δήμαρχος επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω λίγη από την εμπειρία μου πάνω στον εσωτερικό έλεγχο στο Δημόσιο.
Οι υπάλληλοι όλων των βαθμίδων, έχοντας συνηθίσει να εργάζονται επί πολλά χρόνια σε ένα περιβάλλον χαλαρότητας και πλημμελών, πάσης φύσεως ελέγχων, πολλές φορές χαλάρωναν τις απαιτούμενες διαδικασίες διεκπεραίωσης των καθηκόντων τους, ή έμπαιναν σε οικονομικούς πειρασμούς.
Άλλες φορές λόγω αντιπάθειας ή ιδιαίτερης συμπάθειας, εμφανίζονται φαινόμενα προσβολής προσωπικότητας που διαρρηγνύουν την υπηρεσιακή δομή στις υπηρεσίες.
Το πρόβλημα που είχαμε μέχρι σήμερα είναι ότι τα πάσης φύσεως παραπτώματα έμεναν στο επίπεδο του κουτσομπολιού, αφού και να το ήθελαν κάποιοι, δεν ήθελαν να μπλέξουν εκθέτοντας αυτές τις παραβατικές συμπεριφορές. Έτσι, διαιωνίζονται τα λάθη, ευδοκιμούν οι πονηροί, το σύστημα της Δημόσιας Διοίκησης δεν βελτιώνεται και στην περίπτωση που σκάσει στα χέρια της Διοίκησης κάποια υπόθεση, είναι αυτή που πρώτη καλείται να λογοδοτήσει στα δικαστήρια για τις δικές της παραλείψεις ή αβελτηρίες που εξέθρεψαν αυτά τα πάσης φύσεως φαινόμενα διαφθοράς.
Μπορώ εκ πείρας να σας διαβεβαιώσω ότι το 90 % των περιπτώσεων στους Δήμους της Χώρας, που οδήγησαν τον επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης να εκφράζεται άσχημα για αυτούς, είναι τέτοιες περιπτώσεις που όμως οδηγούν τους Δημάρχους για χρόνια στα δικαστήρια, αφού εκείνοι, ασχέτως προηγούμενης επαγγελματικής ιδιότητας, εκπροσωπούν τον φορέα και πρέπει να τον προστατεύσουν από φαινόμενα παρατυπίας και παρανομίας.
Ο ερασιτεχνικός και εθελοντικός χαρακτήρας της αυτοδιοίκησης και δη των νέων δημάρχων που αφήνονται να λειτουργήσουν με πολλούς μεν εξωτερικούς ελέγχους αλλά με ένα αναποτελεσματικό πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου που θα μπορούσε να προλάβει πολλά συμβάντα εν τω γεννάσθαι, δυστυχώς δεν προάγει μία σύγχρονη διοίκηση, αλλά διαιωνίζει ένα σύστημα παρατυπιών, υπερβάσεων και ασυδοσίας, γιατί αυτές συνήθως γίνονται και ψιθυρίζονται μεταξύ των υπαλλήλων.
Το ζήτημα είναι το πώς οι ψίθυροι και το κουτσομπολιό θα γίνουν υπεύθυνη καταγγελία, η οποία με κατανόηση, εχεμύθεια και αποτελεσματικότητα, με χειρισμούς από αδιάφθορο αλλά και εξειδικευμένο πρόσωπο, θα συμβάλλουν στο να διορθωθεί και να αποκατασταθεί η ηθική ή η οικονομική και διαχειριστική νομιμότητα προς όφελος της Διοίκησης άρα και του συναλλασσόμενου Έλληνα πολίτη.
Μέχρι σήμερα το καθεστώς εσωτερικού ελέγχου, λόγω επικαλύψεων αρμοδιοτήτων, ασάφειας και απουσίας προστασίας του απορρήτου, ήταν σαν να μην υπήρχε. Με το παρόν νομοσχέδιο, διαφαίνεται ξεκάθαρα η πρωτοβουλία του Υπουργείου για ενδυνάμωση και εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα, μέσα από ένα σύστημα προληπτικού, συνεχούς και αντικειμενικού ελέγχου.
Μέσα από το πρώτο και δεύτερο μέρος του παρόντος, επιχειρείται η θέσπιση ενός ολοκληρωμένου συστήματος εσωτερικού ελέγχου σε όλους φορείς του δημόσιου τομέα, με βάση τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα, καθώς και η θεσμοθέτηση του Συμβούλου Ακεραιότητας στη Δημόσια Διοίκηση, με βασικό στόχο τη διασφάλιση και ενίσχυση των μηχανισμών λογοδοσίας και ακεραιότητας στους δημόσιους φορείς.
Συγκεκριμένα, στο πρώτο μέρος του παρόντος, καθορίζεται το πλαίσιο και οι διαδικασίες εκτέλεσης του ελεγκτικού έργου. Οι φορείς οφείλουν να οριοθετήσουν το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου τους και για πρώτη φορά υποχρεούνται στην πλήρη καταγραφή και συνεχή ενημέρωση των διαδικασιών που αφορούν σε όλες τις λειτουργίες και δράσεις τους. Προσδιορίζεται η διάρθρωση, οι αρμοδιότητες και οι ρόλοι εντός του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου, ενώ κατοχυρώνεται η ανεξαρτησία της λειτουργίας του.
Επιπλέον, καθορίζεται το πλαίσιο οργάνωσης, στελέχωσης και λειτουργίας των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου, και περιγράφονται αναλυτικά οι στόχοι και αρμοδιότητες τους. Η σαφής κατανομή αρμοδιοτήτων των εποπτικών αρχών και φορέων, προσδοκούμε ότι θα εξαλείψει τα φαινόμενα αλληλοεπικάλυψης καθηκόντων που πολλές φορές στο παρελθόν έχουν επιφέρει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ο σκοπός, η ευθύνη και η θέση των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου στην οργανωτική διάρθρωση του φορέα, καθορίζονται από τον Κανονισμό Λειτουργίας της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου, ενώ ορίζεται Κώδικας Δεοντολογίας Εσωτερικών Ελεγκτών, με βάση τα Διεθνή Πρότυπα.
Μία ακόμα καινοτομία του παρόντος, αποτελεί η υποχρεωτική λήψη Πιστοποιητικού Ελεγκτικής Επάρκειας Εσωτερικού Ελεγκτή, που προβλέπεται για τα στελέχη της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου, με προφανή οφέλη στην αναβάθμιση του δημόσιου τομέα.
Στο δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου, εισάγεται για πρώτη φορά ο θεσμός του Συμβούλου Ακεραιότητας στους φορείς Δημόσιας Διοίκησης, με κύρια αποστολή την προστασία των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα από περιστατικά διαφθοράς, κατάχρησης εξουσίας ή παραβίαση ακεραιότητας από συναδέλφους ή προϊσταμένους.
Ο ρόλος του Συμβούλου Ακεραιότητας είναι κυρίως: 1) υποστηρικτικός και διαμεσολαβητικός σε περιπτώσεις αναφοράς παραβατικής συμπεριφοράς, 2) ενημερωτικός σε θέματα δεοντολογίας και διαφάνειας και 3) συμβουλευτικός για την ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών και προτύπων ακεραιότητας εντός του φορέα.
Η θεσμοθέτηση αυτή κατά κύριο λόγο στοχεύει στο κομμάτι της πρόληψης αντικανονικών και παραβατικών συμπεριφορών, με τη δημιουργία ενός πλαισίου κανονισμών και την καλλιέργεια ενός κλίματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας, μέσα στο οποίο οι εργαζόμενοι θα μπορούν να ασκούν απρόσκοπτα τα καθήκοντά τους.
Ο Σύμβουλος Ακεραιότητας έχει πειθαρχική ευθύνη για πράξεις ή παραλήψεις κατά την άσκηση των καθηκόντων του και έχει την υποχρέωση να λειτουργεί με ακεραιότητα και αμεροληψία, να ενεργεί υπέρ του δημοσίου συμφέροντος και να τηρεί τους κανόνες εχεμύθειας και εμπιστευτικότητας. Μάλιστα, υποχρεώνεται να υπογράψει Δήλωση Εχεμύθειας η οποία εξακολουθεί να ισχύει για 5 χρόνια μετά τη λήξη της θητείας του.
Η επιλογή των υποψηφίων γίνεται με βάση τα απαιτούμενα τυπικά και πρόσθετα προσόντα τους, ενώ η τελική επιλογή μπορεί να περιλαμβάνει συνέντευξη των τριών επικρατέστερων υποψηφίων, η αξιολόγηση των οποίων θα γίνεται από τριμελή Επιτροπή που συγκροτείται με απόφαση του Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Όποιος επιλεγεί θα έχει τριετή θητεία.
Είναι εμφανές ότι με το παρόν, γίνεται μια συνειδητή προσπάθεια να δημιουργηθεί το πλαίσιο και να μπουν οι βάσεις ώστε ο εσωτερικός έλεγχος και οι διαδικασίες διαφάνειας στον δημόσιο τομέα να αποκτήσουν συγκεκριμένη μορφή και να μπορούμε για πρώτη φορά να προσδοκούμε ότι θα φέρουν και τα αντίστοιχα αποτελέσματα».
