Στον τρόπο με τον οποίο η επιχειρηματικότητα μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και ευημερίας μιας κοινωνίας, αναφέρθηκε ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, κατά την παρουσίαση του βιβλίου:«Η Επιχειρούσα Κοινωνία» των Αθανασίου Παπανδρόπουλου και Κώστα Χριστίδη.
Όπως τόνισε ο κ. Σταϊκούρας, πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο, που μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για γόνιμη σκέψη και θρυαλλίδα για προβληματισμό, μέσα από τη σφαιρική και ανθρωποκεντρική προσέγγιση των συγγραφέων.
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών υπογράμμισε ότι,«Η Επιχειρούσα Κοινωνία»αποτελεί ένα νέο και επίκαιρο σύγγραμμα, μέσα από το οποίο μπορούμε να εξάγουμε τα εξής συμπεράσματα:
- 1ον:Η επιχείρηση ως ένα ζωντανό, δυναμικό, πλουτοπαραγωγικό κύτταρο της κοινωνίας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των ζωτικότερων οικονομικών λειτουργιών και προϋπόθεση ανόδου και προόδου της κοινωνίας.
- 2ον: Η επιχειρηματικότητα πρέπει να είναι δημιουργική, τεχνολογικά έξυπνη και πολιτιστικά ευαίσθητη. Έχει αυξημένη ευθύνη, που η ίδια η θέση της απαιτεί από αυτήν, την αξιοκρατία, τη δημιουργική πρωτοβουλία, την επαγγελματική συνείδηση, τον σχεδιασμό, την έμπνευση, όλους τους παράγοντες που συνθέτουν την εταιρική διακυβέρνηση.
- 3ον: Χρέος του συνειδητού επιχειρηματία είναι να φροντίζει, σε μία κοινωνία, η παραγωγή οικονομικού κεφαλαίου να συμβαδίζει με τον σχηματισμό και αντίστοιχου κοινωνικού κεφαλαίου.
- 4ον: Επιβάλλεται να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες, με τον άνθρωπο όμως στο επίκεντρο. Άνθρωπος – πολίτης – επιχειρηματίας, που θα γνωρίζει την ιστορία του, θα σέβεται τις αρχές και τις αξίες που του κληροδότησαν οι πρόγονοί του, θα χρησιμοποιεί πάντα πυξίδα για τον προσανατολισμό του, θα λειτουργεί με σωφροσύνη, σύνεση και προνοητικότητα.Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σταϊκούρα:
Θέλω να ευχαριστήσω τους συγγραφείς, τους κ.κ. Παπανδρόπουλο και Χριστίδη, για την πρόσκληση να παρουσιάσω, μαζί με άλλους εκλεκτούς καλεσμένους, συναδέλφους από τον χώρο της επιστήμης, της πολιτικής και της οικονομίας, το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο «Η Επιχειρούσα Κοινωνία».
Για εμένα, η αποδοχή της πρόσκλησης ήταν πρόκληση και ευκαιρία.
Πρόκληση, να διαβάσω ένα νέο και επίκαιρο σύγγραμμα, μέσα και από τις ιστορικές αναφορές του, χρήσιμο και για την διδασκαλία μου στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πάνω σε ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Και ευκαιρία, να ιχνηλατήσω τις προσεγγίσεις των συγγραφέων σε ζητήματα της επιχειρηματικότητας που μας απασχολούν.
Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο διακρίνεται για τη συνοχή, την συνεκτικότητα, την ακρίβεια και τον νεοτερισμό στη συγγραφική προσέγγισή του.
Βιβλίο χρήσιμο και πρακτικό, αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, μεθοδικής εργασίας, τεκμηριωμένης ανάλυσης, συσσωρευμένης γνώσης, πολύχρονης εμπειρίας.
Βιβλίο μέσα από τη σφαιρική και ανθρωποκεντρική προσέγγιση των συγγραφέων, το οποίο μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για γόνιμη σκέψη, και θρυαλλίδα για προβληματισμό στα πεδία της εταιρικής διακυβέρνησης, της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και της επιχειρούσας κοινωνίας.
Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη, διακριτά και αλληλοσυνδεόμενα.
Στο 1ο μέρος αναπτύσσεται η σημασία του επιχειρηματία και της επιχείρησης, ως ακρογωνιαίων λίθων για την ανάπτυξη και την ευημερία μιας κοινωνίας.
Τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι η επιχειρηματικότητα μόνο σε συνθήκες ελευθερίας, μέσα σε ένα κράτος δικαίου, μπορεί να ανθίσει και να παράσχει την καθοριστική συμβολή της στη δημιουργία πλούτου.
Όμως, όπως υποστηρίζουν και οι συγγραφείς, η ελευθερία ουδέποτε είναι απεριόριστη και ανεξέλεγκτη, γιατί, σε αντίθετη περίπτωση, θα περιοριζόταν η αντίστοιχη ελευθερία των άλλων, φυσικών και νομικών προσώπων που διαβιούν σε μία κοινωνία.
Και όπως σε ατομικό επίπεδο η ελευθερία συνδέεται με την ευθύνη, έτσι και στο επιχειρηματικό επίπεδο, η ελευθερία συνδέεται αδιάσπαστα με την υπευθυνότητα.
Πρόκειται, ακριβώς, για το περιεχόμενο του «ευ επιχειρείν», χωρίς το οποίο ο πλούτος που παράγεται από την επιχείρηση δεν είναι διατηρήσιμος.
Έτσι, οι συνιστώσες του «ευ επιχειρείν», στη θεωρία και την πράξη, εξετάζονται στο 2ο μέρος του βιβλίου.
Τέλος, στο 3ο μέρος, οι συγγραφείς διαπραγματεύονται τις νέες ηγετικές ικανότητες στις νέες εποχές, με έμφαση στις πολύτιμες έννοιες της ευελιξίας, της εμπιστοσύνης και της ενσυναίσθησης.
Κατά την εκτίμησή μου, τέσσερα είναι τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάγνωση του βιβλίου, και τα οποία εδράζονται στις ενότητες που ανέφερα προηγουμένως.
1ο Συμπέρασμα
Η επιχειρηματικότητα είναι προϋπόθεση ανόδου και παράγοντας προόδου της κοινωνίας.
Η επιχείρηση είναι ένα ζωντανό, δυναμικό, πλουτοπαραγωγικό κύτταρο της κοινωνίας.
Όπως υποστηρίζεται στις σελίδες του βιβλίου, χωρίς επιχειρηματικό πνεύμα, η βιομηχανική επανάσταση ποτέ δεν θα είχε υπάρξει.
Και χωρίς επιχειρηματίες, θα βρισκόμασταν ακόμη στη λίθινη εποχή.
Γιατί η επιχειρηματική δραστηριότητα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των ζωτικότερων οικονομικών λειτουργιών.
2ο Συμπέρασμα
Η επιχειρηματικότητα πρέπει να είναι δημιουργική, τεχνολογικά έξυπνη και πολιτιστικά ευαίσθητη.
Έχει αυξημένη ευθύνη, που η ίδια η θέση της απαιτεί από αυτήν, την αξιοκρατία, τη δημιουργική πρωτοβουλία, την επαγγελματική συνείδηση, τον σχεδιασμό, την έμπνευση, όλους τους παράγοντες που συνθέτουν την εταιρική διακυβέρνηση.
Σε αυτή την κατεύθυνση άλλωστε κινείται και ο Νόμος 4706/2020, για την εταιρική διακυβέρνηση.
Ενδεικτικά, υπάρχει διακριτό Άρθρο του Νόμου που αναφέρεται στην πολιτική καταλληλότητας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου.
Πολιτική καταλληλότητας που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα κριτήρια για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, ιδίως ως προς τα εχέγγυα ήθους, τη φήμη, την επάρκεια γνώσεων, τις δεξιότητες, την πολυμορφία και την επαρκή εκπροσώπηση ανά φύλο, την ανεξαρτησία κρίσης και την εμπειρία για την εκτέλεση των καθηκόντων που τους ανατίθενται.
3ο Συμπέρασμα
Για πολλά χρόνια, η κατεστημένη άποψη θεωρούσε ότι η μοναδική ευθύνη που είχε κάθε επιχείρηση ήταν απέναντι στους μετόχους της.
Αν για την επίτευξη κέρδους απαιτούνταν μια συνεχής συναλλαγή φυσικών εισροών μεταξύ κάθε επιχείρησης και του φυσικού και κοινωνικού της περιβάλλοντος, συναλλαγή η οποία αγνοούσε συχνά αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας, αυτό περνούσε απαρατήρητο.
Η υπερεκμετάλλευση των πόρων που απορρέει από αυτή τη λογική επέφερε την έντονη αμφισβήτησή της από άτομα, θεσμικούς φορείς αλλά και κάποιους φωτισμένους επιχειρηματίες, και εισήγαγε, επίσημα, την έννοια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης στην επιχειρηματική αλλά και την κοινωνική ατζέντα.
Χρέος του συνειδητού επιχειρηματία είναι να φροντίζει, σε μία κοινωνία, η παραγωγή οικονομικού κεφαλαίου να συμβαδίζει με τον σχηματισμό και αντίστοιχου κοινωνικού κεφαλαίου.
Όπως αναφέρουν και οι συγγραφείς, πολλοί επιχειρηματίες θεωρούν, πλέον, την επιχείρηση πριν απ’ όλα κοινωνικό κεφάλαιο, και θέλουν να την θέσουν στην υπηρεσία των κοινωνικών νεωτερισμών και της κοινωνικής ευημερίας.
Άλλωστε, όπως οι συγγραφείς επισημαίνουν, οι επιχειρήσεις είναι, εκ των πραγμάτων, υποχρεωμένες να επιδεικνύουν κοινωνική υπευθυνότητα, συμπεριφερόμενες ως αδιάσπαστα κύτταρα των οργανωμένων κοινωνιών, εντός των οποίων δραστηριοποιούνται.
Υπενθυμίζουν, μάλιστα, τόσο την αναφορά του Πήτερ Ντράκερ περί «επιχείρησης με ανθρώπινο πρόσωπο», όσο και τον ορισμό της διατηρήσιμης ή βιώσιμης ανάπτυξης, σύμφωνα με τον οποίο πρόκειται για την ανάπτυξη που καλύπτει τις ανάγκες της παρούσας γενεάς, χωρίς να μειώνει τις δυνατότητες των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες.
4ο Συμπέρασμα
Οι ανεπτυγμένες κοινωνίες θα πρέπει να συγκροτούνται από ελεύθερους, υπεύθυνους και σκεπτόμενους πολίτες, ικανούς να αναλαμβάνουν οι ίδιοι τις τύχες τους στα χέρια τους.
Όπως χαρακτηριστικά τονίζουν οι συγγραφείς, η αναπτυσσόμενη «πληροφορική κοινωνία», η οποία ευνοεί την παραγωγή και διαχείριση γνώσεων, αποτελεί ένα είδος «αντιγριπικού», λιπαίνοντας την οικονομία προς μεγαλύτερη κινητικότητα ανθρώπων και ιδεών.
Απαιτείται όχι μόνο αυξημένη, αλλά ουσιαστικότερη συμμετοχή των πολιτών στο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Ειδικά στο πλαίσιο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, της «ανθρωπιστικής επανάστασης», αφού ποτέ άλλοτε οι τεχνολογικές εξελίξεις δεν είχαν τέτοια επίδραση στον άνθρωπο.
Μια επίδραση ικανή να τον οδηγήσει σε μοναδικά επιτεύγματα, τα οποία μπορούν να αλλάξουν τον ρου της Ιστορίας σχετικά με την καταπολέμηση της φτώχειας, την αντιμετώπιση θανατηφόρων ασθενειών, την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και σε καταστροφικά ατοπήματα, όπως στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην απώλεια των αρχών και των αξιών του πολιτισμού.
Επιβάλλεται, συνεπώς, να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες, με τον άνθρωπο όμως στο επίκεντρο.
Άνθρωπος – πολίτης – επιχειρηματίας, που θα γνωρίζει την ιστορία του, θα σέβεται τις αρχές και τις αξίες που του κληροδότησαν οι πρόγονοί του, θα χρησιμοποιεί πάντα πυξίδα για τον προσανατολισμό του, θα λειτουργεί με σωφροσύνη, σύνεση και προνοητικότητα.
Συμπερασματικά, η ξενάγηση στις σελίδες του βιβλίου, η οποία και δεν εξαντλείται σε αυτά τα στοιχεία, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και χρήσιμη, για όλους τους stakeholders της «επιχειρούσας κοινωνίας».
Γιατί, όπως αναφέρει και ο κ. Καλούσης στον πρόλογο του βιβλίου, και συμφωνώ απολύτως, το υπό χείρας βιβλίο, στη σημερινή κομβική εποχή μας, αποτελεί παράθυρο ανοικτό στο μέλλον.
