Σε απάντηση της επιστολής του Δημάρχου Κύμης – Αλιβερίου κ. Αθανάσιου Μπουραντά και σύμφωνα με την υπ’ αρ. 145 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας (18η Συνεδρίαση – 29.8.2022), σας γνωστοποιούμε τα εξής: Με την προαναφερόμενη επιστολή, ο Δήμαρχος Κύμης–Αλιβερίου επιρρίπτει ευθύνες στις υπηρεσίες του ΦοΔΣΑ διότι δεν φρόντισαν έγκαιρα να υπάρξει εναλλακτική λύση για την διαχείριση των απορριμμάτων αποδεκτή από τους Δήμους της Κεντρικής και Νότιας Εύβοιας, λόγω κορεσμού του ΧΥΤΑ Χαλκίδας.
Οι ευθύνες του ΦοΔΣΑ κατά τον κ. Δήμαρχο είναι διαχρονικές, αφού από το 2015 ο ΦοΔΣΑ δεν εκτίμησε σωστά την πραγματικότητα και τις εξελίξεις.
Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ δεν είναι μια απρόσωπη οντότητατου ιδιωτικού τομέα της οικονομίας. Είναι ένα νομικό πρόσωπο της Αυτοδιοίκησης, και διοικείται απόΔημάρχουςτωνΔήμωνπου συμμετέχουνσεαυτόν.
Ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας δεν προήλθε από παρθενογένεση. Συστάθηκε με τη συμμετοχή των Δήμων της Περιφέρειας και με τη συγχώνευση των προϋφιστάμενων τοπικών ΦοΔΣΑ, σύμφωνα με όσα προέβλεπε ο ν. 4071/2012. Κατά συνέπεια, ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ κληρονόμησε τα δεδομένα, τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις και τους σχεδιασμούς των προϋφιστάμενων ΦοΔΣΑ, και τους συνέθεσε προκειμένου να εξυπηρετήσειτους ΟΤΑ της Περιφέρειας.
Στην Περιφερειακή Ενότητα Εύβοιας η κατάσταση που παρέλαβε ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ το 2015ήτανηεξής:
α) Βόρεια Εύβοια: υπήρχε ένας ΦοΔΣΑ χωρίς προσωπικό, που λειτουργούσε υποτυπωδώς το ΧΥΤΑ Ιστιαίας με μικρό αριθμό συμβάσεων έργου, ο οποίος κάλυπτε τις ανάγκες των Δήμων Ιστιαίας–Αιδηψού, και Λίμνης–Μαντουδίου-Αγίας Άννας. Επρόκειτο για ένα κατ’ ευφημισμό ΧΥΤΑ, αφού αποτελούσε διαρκή πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος και κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, καθώς δεν πραγματοποιείτο ηπροβλεπόμενηυγειονομικήταφήτωναπορριμμάτωνκαιδενδιέθετεσύστηματωνπαραγόμενωνστραγγισμάτων,ταοποίαρύπαινανανεξέλεγκτατηγύρωπεριοχή,ενώκαιηπροστατευτικήμεμβράνητουΧΥΤΑ ήταν κατεστραμμένη, και μέσα σε αυτόν είχαν φυτρώσει πεύκα. Δεν υπήρχε κανένας περαιτέρωσχεδιασμός.
β) Κεντρική Εύβοια : υπήρχε ο ΧΥΤΑ Χαλκίδας, που κάλυπτε τις ανάγκες των Δήμων Χαλκιδέων, Ερέτριας και Διρφύων-Μεσσαπίων. Δεν διέθετε ούτε εξοπλισμό, ούτε προσωπικό, η δε διαχείρισή του είχε ανατεθεί από τον ΕΣΔΑΚΕ, που αποτελούσε έναν ανύπαρκτο ΦοΔΣΑ-σφραγίδα,στηΔΕΥΑΧαλκίδας,ηοποίαεπίσειράετώνπαρακρατούσεπαράνομαποσάεκατοντάδωνχιλιάδωνευρώπουκατέβαλλανοιεξυπηρετούμενοι Δήμοι για το σχηματισμό αποθεματικού για την αποκατάσταση και μεταφροντίδα τουΧΥΤΑ, και τα οποία μόλις το 2021 με δικαστική απόφαση υποχρεώθηκε να καταβάλει τμηματικά στονΠεριφερειακό ΦοΔΣΑ. Δεν υπήρχεκανέναςπεραιτέρωσχεδιασμός.
γ) Νότια Εύβοια : Υπήρχε ένας ΦοΔΣΑ – σφραγίδα, χωρίς προσωπικό, στον οποίο συμμετείχαν οιΔήμοι Κύμης – Αλιβερίου και Καρύστου, ενώ δεν υπήρχε καμία απολύτως εγκατάσταση και κανέναςαπολύτωςσχεδιασμός.ΗδιαχείρισητωναπορριμμάτωντωνΔήμωναυτώνγινότανσεΧώρουςΑνεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), για τους οποίους δρομολογήθηκε το κλείσιμο με την υπ΄αριθ.2693/111849απόφασητουΣυντονιστήΑποκ.ΔιοίκησηςΘεσσαλίας–ΣτερεάςΕλλάδας(ΦΕΚΒ’/1398/07.07.2015).
Από την πρώτη στιγμή ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ, με τη σύμφωνη γνώμη των Δήμων που συμμετείχανσεαυτόν,επικέντρωσετοσύνολοτωνπροσπαθειώντουστηνανάγκηαντιμετώπισηςμιαςκατάστασηςπουπροβλεπόταν ιδιαίτεραπροβληματική γιατηνΕύβοια.Συγκεκριμένα:
α)ωςπροςτηναντιμετώπιση τωνπροβλημάτωνστιςυφιστάμενεςυποδομές:
- ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ αποφάσισε να επενδύσει χρηματικά ποσά για την αντιμετώπιση τωνπροβλημάτων του ΧΥΤΑ Ιστιαίας και για την έλλειψη εξοπλισμούτου ΧΥΤΑ Χαλκίδας. Όλοι οι Δήμοι τηςΠεριφέρειαςσυνεισέφεραναδιαμαρτύρηταχρηματικάποσάπέρανόσωνχρειάζοντανγιατηνκάλυψητωνδικών τους αναγκών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα παραπάνω προβλήματα. Σχεδόν το σύνολο τουεπενδυτικού αποθεματικού του Φορέα δαπανήθηκε στην επισκευή της μεμβράνης του ΧΥΤΑ Ιστιαίας καιστην εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης των στραγγισμάτων, καθώς και στην προμήθεια εξοπλισμούγια τοΧΥΤΑΧαλκίδας.Επιπλέον καιοι2ΧΥΤΑστελεχώθηκανμετοαναγκαίο προσωπικό.
- ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ αποφάσισε να εφαρμόσει ενιαία τιμολογιακή πολιτική για όλα τα έργαπουδιαχειριζόταν.Έτσι,ενώγιαπαράδειγμαηδιαχείρισητωναποβλήτωνσεάλλουςΧΥΤΑκόστιζελιγότεροαπότοκόστοςλειτουργίαςτουΧΥΤΑΙστιαίας,όλοιοιΔήμοισυμφώνησαναδιαμαρτύρητανακαταβάλλουντο ίδιο ποσό ανά τόνο απορριμμάτων, προκειμένου σε βάθος χρόνου να υπάρξει μια εξομάλυνση στηλειτουργία τωνεγκαταστάσεων.
- οι Δήμοι Θηβαίων, Αλιάρτου – Θεσπιέων και Τανάγρας, που είχαν κατασκευάσει, μέσω τουτοπικούΦοΔΣΑΔ.Ε.Π.Ο.Δ.Α.ΘΑ.ΕτοΧΥΤΑΘήβαςκαιεξυπηρετούνταναπόαυτόν,δέχτηκαναδιαμαρτύρητααπότο2015νααποτίθεταισεαυτόντο50%τουσυνόλουτωναπορριμμάτωντωνΔήμωνΚύμης–Αλιβερίουκαι Καρύστου, οι οποίοι δεν διέθεταν καμία υποδομή, ενώ το υπόλοιπο 50% αποφασίστηκε να οδηγείταιστο ΧΥΤΑΧαλκίδας.
β) Ως προς το σχεδιασμό, οι Δήμοι – μέλη του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ συμφώνησαν ήδη από το 2015τα εξής:
- Οι Δήμοι Ιστιαίας – Αιδηψού και Λίμνης – Μαντουδίου -Αγίας Άννας που εξυπηρετούνταν από τοΧΥΤΑ Ιστιαίας, θα συνεχίσουν να εξυπηρετούνται από αυτόν, μέχρι να ολοκληρωθεί η κατασκευή τηςΜΕΑ/ΧΥΤΥ Λαμίας, όπου στη συνέχεια θα μεταφέρουν το σύνολο των απορριμμάτων τους, ενώ με τηνέναρξη λειτουργίας τηςΜΕΑ/ΧΥΤΥΛαμίαςο ΧΥΤΑΙστιαίας θα κλείσει.
- Οι Δήμοι Χαλκιδέων, Ερέτριας και Διρφύων – Μεσσαπίων θα συνεχίσουν να μεταφέρουν τααπορρίμματά τους στο ΧΥΤΑ Χαλκίδας μέχρι αυτός να πληρωθεί, ενώ παράλληλα θα υποδείξουν χώρο γιατηνυποβολήπρότασηςγιατηνκατασκευήΜΕΑ/ΧΥΤΥΧαλκίδας.Στομεσοδιάστημαθαεξυπηρετούνταιαπότις λοιπές υφιστάμενες υποδομές του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ. Εντούτοις, και παρά τις συνεχείς οχλήσεις,από το 2015 μέχρι το 2019, κανένας Δήμος δεν προσέφερε συγκεκριμένο ακίνητο, με αποτέλεσμα να μηνείναι δυνατός ο σχεδιασμός της ΜΕΑ/ ΧΥΤΑ Χαλκίδας, και να καθυστερεί η υλοποίηση του έργου, μεαπόλυτηευθύνητωνεμπλεκόμενωνΔήμων,αφούκαιμιαπρότασητουΔήμουΧαλκιδέωνγιαπαραχώρησηενόςσυγκεκριμένουακινήτουανακλήθηκετο2017,μετάτιςέντονεςαντιδράσειςτηςδημοτικήςαντιπολίτευσηςκαι τωνκατοίκωντης περιοχής.
Αποτέλεσμα αυτού ήταν η πρόταση χρηματοδότησης που είχε υποβάλλει ο ΦοΔΣΑ στις 15/07/2016γιαΜΕΑ/ΧΥΤΥΧαλκίδας για τουςΔήμουςΧαλκιδέων, Διρφύων–Μεσσαπίων&Ερέτριας προϋπολογισμού28.608.000€{κωδικόςπράξης/MIS(ΟΠΣ):5001642},ναμηνευδοκιμήσει.
iii) ΌσοναφοράτονσχεδιασμόκαιτηδιαχείρισητωναπορριμμάτωντηςΝότιαςΕύβοιας:
Στις23Δεκεμβρίου2016οΠεριφερειακόςΦοΔΣΑυπέβαλεπρότασηχρηματοδότησηςγιατηνκατασκευήΜΕΑκαιΧΥΤΥΝότιαςΕύβοιαςγιατουςΔήμουςΚύμης–Αλιβερίου&Καρύστου,προϋπολογισμού 21.186.000 € {κωδικός πράξης/MIS (ΟΠΣ) : 5003939}. Όμως, οι δύο Δήμοι δεν υπέδειξανοικόπεδο για την κατασκευή των εγκαταστάσεων, λόγω των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών, μεαποτέλεσμακαιαυτήηπρότασηναμηνευδοκιμήσει.
Στην πορεία και οι 2 Δήμοι άλλαξαν τον σχεδιασμό τους, δήλωσαν ότι επιθυμούν να εξυπηρετούνταιαπό την ΜΕΑ/ΧΥΤΥ Χαλκίδας και ότιθα προχωρούσαν στην κατασκευή Σταθμών Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ).Πράγματισήμεραη Νότια Εύβοιαδιαθέτειαπόένα ΣΜΑ στηνΚάρυστο,στηνΚύμηκαιστο Αλιβέρι.
Στη συνέχεια οι Δήμοι Κύμης – Αλιβερίου και Καρύστου δήλωσαν ότι επιθυμούν να διαχειριστούν τα οργανικά απορρίμματα (βιοαπόβλητα)μέσω ΔημοτικήςΜονάδαςΚομποστοποίησης(ΜΕΒΑ).
Με βάση αυτή την επιθυμία τους ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ δεν τους συμπεριέλαβε στο σχεδιασμόδιαχείρισης του ρεύματος βιοαποβλήτων κατά τη σύνταξη της μελέτης για τη Μονάδα ΕπεξεργασίαςΑπορριμμάτων (ΜΕΑ) Χαλκίδας.
Όντως,οΔήμοςΚαρύστουυπέβαλεπρότασηχρηματοδότησηςγιατηνκατασκευήΔημοτικήςΜονάδας Κομποστοποίησης, όπου θα γινόταν και η διαχείριση των βιοαποβλήτων του Δήμου Κύμης –Αλιβερίου,μετην υπογραφήσχετικών συμφωνητικών.
Ουδέποτε ζητήθηκε η γνώμη του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ, τόσο επί της ουσίας της πρότασης όσο καιγια τη τυπική διαδικασία που προβλέπεται από τις συγχρηματοδοτούμενες πράξεις, με αποτέλεσμα ηπρόταση να απορριφθεί από την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, καθώς σύμφωναμετηνισχύουσανομοθεσίαοιΔήμοιμπορούσανναπροβούνστηνκατασκευήκαιλειτουργίαμόνοΔημοτικών ΜΕΒΑ, στις οποίες είναι νόμιμη η διαχείριση των βιοαποβλήτων μόνο του Δήμου που είναικύριος του έργου, καιόχιάλλωνΔήμων.
Για αυτή την εξέλιξη ο Περιφερειακό ΦοΔΣΑ ουδέποτε ενημερώθηκε και το πληροφορήθηκε τυχαίααπότηνΔιαχειριστικήΑρχήΣτερεάςΕλλάδας,μεαποτέλεσμαναπροσπαθείεκτωνυστέρωνναβρειλύσειςστοπρόβληματηςδιαχείρισηςτωνβιοαποβλήτωντωνπαραπάνωΔήμων,μεαποκλειστικήυπαιτιότητατωνΔήμων αυτών.
Η εν γένει διαχείριση των απορριμμάτων της Εύβοιας έχει αποτελέσει αντικείμενο συζητήσεωνιδιαίτερα κατά την τελευταία τριετία, κατά την οποία οι Δήμοι της Εύβοιας κατά βάση πρότειναν τηναναβολή των συζητήσεων, ενώ εξετάστηκε σειρά σεναρίων τα οποία, αφού απέρριπταν, στη συνέχειαεπανάφεραν οι ίδιοι ως νέα, και απορρίπτονταν εκ νέου ως πρακτικά ανέφικτα και οικονομικά ασύμφορα,με αποτέλεσμα απλώς να καθυστερεί η λήψη αποφάσεων και να δημιουργούνται ακόμα πιο δύσκολαδεδομένα.
Τέλος, και για να γίνει αντιληπτή η έλλειψη οποιουδήποτε ενδιαφέροντος εκ μέρους των Δήμων τηςΕύβοιας,αξίζεινασημειωθείότιστις5Νοεμβρίου2021οΠεριφερειακόςΦοΔΣΑ,στοπλαίσιοτωνενεργειών του για την εκπόνηση ενός εφικτού, πλήρους και αποτελεσματικού Περιφερειακού ΣχεδίουΔιαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) για τη διαχείριση των αποβλήτων στη Στερεά Ελλάδα την περίοδο 2021-2030,συμμετείχεσετηλεδιάσκεψηπουδιοργάνωσετοΔίκτυοτωνΦοΔΣΑμετησυμμετοχήτωνσυναρμόδιων Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης, καθώς και των μονάδων της DG REGIO και τηςJASPERS από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στη συζήτηση αυτή δυστυχώς δεν συμμετείχε κανένας από τουςΔήμουςτης Περιφερειακής ΕνότηταςΕύβοιας.
Όλα τα παραπάνω είναι γνωστά στις δημοτικές αρχές της Εύβοιας, ενώ τα γνωρίζει ιδιαίτερα καλά οίδιος ο Δήμαρχος Κύμης – Αλιβερίου, ο οποίος διετέλεσε και μέλος του Δ.Σ. του Περιφερειακού ΦοΔΣΑτην περίοδο2016-2017καιστησυνέχειατηνπερίοδο2018-2019οΑντιδήμαρχοςτουΔήμουΚύμης-Αλιβερίου,συνδιαμορφώνοντας τις αποφάσεις του ΦοΔΣΑ τόσο για τον σχεδιασμό όσο και για τη λειτουργία τωνέργων.
ΩςπροςτηνπροτεινόμενηλύσηγιατηδιαχείρισητωναπορριμμάτωντωνΔήμωντηςΕύβοιας:
Όπως προαναφέρθηκε,οΠεριφερειακός ΦοΔΣΑ δεν προήλθε από παρθενογένεση. Κατά συνέπεια,και οι εναλλακτικές λύσεις που έχει στη διάθεσή του, είναι αποτέλεσμα του σχεδιασμού στον οποίο είχανπροχωρήσει οι Δημοτικές αρχές τα προηγούμενα χρόνια. Οι ελλείψεις σχεδιασμού και υποδομών απόυπαιτιότητα των δημοτικών αρχών και των προϋφιστάμενων ΦοΔΣΑ, περιορίζουν σήμερα τις δυνατότητεςτουΠεριφερειακούΦοΔΣΑ.Εντούτοις,καισεαντίθεσημεταφημολογούμενα,οΠεριφερειακόςΦοΔΣΑείναι σε θέση να διαχειριστεί τα απορρίμματα των Δήμων της Εύβοιας στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις,και συγκεκριμένα στους ΧΥΤΑ Ιστιαίας και Άμφισσας, μέχρις ότου κατασκευαστεί το τρίτο κύτταρο στηΘήβα,καιστησυνέχειαμέχριναολοκληρωθούντασχεδιαζόμεναέργα(ΜΕΑ/ΧΥΤΥΧαλκίδας,Λαμίας).ΑυτήακριβώςηλύσηαποφασίστηκεστηνπρόσφατηΓενικήΣυνέλευσητωνμετόχωντουΠεριφερειακούΦοΔΣΑ,και αυτή τη λύση είναι έτοιμος να υλοποιήσει ο Φορέας, ο οποίος, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία,έχει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη και νομοθετικά εξειδικευμένη αποκλειστική αρμοδιότητα για τηδιαχείριση των εγκαταστάσεων στην περιοχή ευθύνης του. Κατά συνέπεια, ο μόνος αρμόδιος να λάβειαποφάσειςσχετικά με τη λειτουργίατωνεγκαταστάσεώντου,είναιο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ.
Όμως,τοπρόβλημαδενείναιηέλλειψηχώρων.ΟιυφιστάμενεςυποδομέςεπαρκούνγιατηναντιμετώπισητωναναγκώντωνΔήμωνμελώντουΦορέα.ΤοπρόβλημαείναιηαπροθυμίακάποιωνΔήμωννααντιληφθούνότιοιόποιεςλύσειςπρέπειαφενόςναείναισύννομεςκαιαφετέρουναεξυπηρετούντοσύνολο των Δήμων μελών του Φορέα, καθώς και ότι η επί σειρά ετών άρνηση δημιουργίας υποδομών δενμπορείπαράναέχεισήμεραωςαποτέλεσματηναύξησητουκόστουςδιαχείρισηςτωναπορριμμάτωντους.
Τέλος, η τυχόν μη εφαρμογή από ορισμένους Δήμους της απόφασης της Γενικής Συνέλευσης οδηγείμονοσήμαντα σε λύσεις εκτός της περιοχής ευθύνης του Φορέα, καθώς ο ΦοΔΣΑ θα εξακολουθήσει ναλειτουργείαπολύτωςσύννομα καιμηεπιβαρυντικάτιςυφιστάμενεςεγκαταστάσεις.
Ενκατακλείδι,απόόλαταανωτέρωσυνάγεταιωςσυμπέρασμα:
Ηδιαχρονικάαπόλυτη προσήλωσητουΦοΔΣΑΣτερεάςΕλλάδας,μέσωτωνΥπηρεσιώντου ωςεφαρμόζουσεςτιςαποφάσειςτωνθεσμικώνοργάνωντουΦορέα,νααντιμετωπίσειμεπνεύμασυνεργασίας,αλληλεγγύηςκαιέμπρακτηςυποστήριξηςταπροβλήματατωνΔήμωντηςΚεντρικής&ΝότιαςΕύβοιας, οι οποίοι, περιθωριοποιώντας όλα τα προαναφερόμενα γεγονότα, εστιάζονται σήμερα στηναναίτια επίρριψηευθυνώνιδίωςπρος τις Υπηρεσίεςκαι ταστελέχητουΦορέα.
Θήβα :30/08/2022
