Τον Δεκέμβριο του 1991 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε να ανακηρύξει την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των γυναικών, με σκοπό να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση. Δέκα χρόνια πριν γυναικείες οργανώσεις, είχαν καθιερώσει αυτή την ημέρα, για να τιμήσουν το θάνατο των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών, το 1960, από το δικτάτορα Τρουχίγιο στη Δομινικανή Δημοκρατία.
Στην κατηγορία της έμφυλης βίας , σύμφωνα με τη Διακήρυξη των Ηνωμένων εθνών για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (1993) , εντάσσονται πράξεις που προκαλούν σωματικά, σεξουαλικά ή ψυχικά τραύματα , απειλές τέτοιων πράξεων , εξαναγκασμό και στέρηση της ελευθερίας του ατόμου.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO, 2017) ,τα περιστατικά άσκησης βίας κατά των γυναικών ξεπερνούν σε παγκόσμιο επίπεδο το 35%. Στην έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. ( FPA, 2014) καταγράφηκε ότι 1 στις 3 γυναίκες στην Ε.Ε. έχει υποστεί σωματική ή και σεξουαλική βία, 1 στις 2 έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση , 1 στις 4 έχει υποστεί ενδοοικογενειακή βία. Στην Ελλάδα, σε διάστημα μόλις ενός έτους (Νοέμβριος2016 – Νοέμβριος 2017) η Γραμμή SOS 15900, έλαβε 5.041 κλήσεις, εκ των οποίων 8 στις 10 αφορούσαν καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία με δράστη τον ( πρώην/νυν) σύζυγο . Οι γυναικοκτονίες δυστυχώς στη χώρα μας αποτελούν τη χειρότερη έκφανση της βίας κατά των γυναικών. Πρέπει να σημειωθεί ότι εκτός των συνθηκών διαβίωσης και του COVID-19, σημαντική είναι η βία που προέρχεται από κουλτούρες μεταναστών τρίτων χωρών.
Βασικοί φορείς αντιμετώπισης και μελέτης βίας κατά των γυναικών στη χώρα μας , είναι :
- η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων ( ΓΓΙΦ) (https://isotita.gr/)
- η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων – Πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών (https://womensos.gr/)
- το Κέντρο Ερευνών για θέματα Ισότητας ( ΚΕΘΙ) (https://www.kethi.gr/)
- το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (https://www.antiviolence-net.eu/index_EN.html), και πολλά άλλα, Εθνικής και Ευρωπαϊκής εμβέλειας σημαντικές Μ.Κ.Ο. (π.χ. ΔΙΟΤΙΜΑ) κ.α.
- Η Ευρωπαϊκή Χάρτα Ισότητας
Στο Δήμο Λοκρών και στο Νομό Φθιώτιδας λειτουργούν Υπηρεσίες παροχής βοήθειας για τα άτομα που δέχτηκαν βία τα οποία είναι :
- Η Διεύθυνση Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού του Δήμου Λοκρών, που εδρεύει στην Αταλάντη. ( Ν, Αβραάμ 1 – τηλ : 2233081052 – email : pronoialokrwn@gmail.com , kentrokoin.dimoslokron@gmail.com)
To Κέντρο Κοινότητας με παράρτημα Ρομά ( Ν. Αβραάμ 1- τηλ. 2233022191 – email : kentrokoin.dimoslokron@gmail.com)
- Το Συμβουλευτικό Κέντρο Λαμίας του ΚΕΘΙ ( Λεωνίδου 9-11 –τηλ : 2231020059 – email : lamia@isotita.gr )
- Η τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 (email : sos15900@isotita.gr)
- Ο Ξενώνας Φιλοξενίας Γυναικών Θυμάτων βίας Δήμου Λαμιέων (info@lamia-city.gr)
Επίσης στο Δήμο Λοκρών λειτουργεί η Δημοτική Επιτροπή Ισότητας των Φύλων με το άρθρο 6 του Ν. 4604/2019.
Οι παραπάνω φορείς υποστηρίζουν ψυχολογικά, νομικά, οικονομικά και προσφέρουν φιλοξενία.
Βασικά Βήματα της γυναίκας που έχει υποστεί βία είναι :
- Να απομακρυνθεί άμεσα από το περιβάλλον του δράστη, παίρνοντας μαζί της και τα παιδιά αν υπάρχουν και προσωπικά έγγραφα και να καλέσει το 100.
- Να τηλεφωνήσει σε ένα άτομο εμπιστοσύνης εάν χρειάζεται στήριξη ή συνοδεία σε νοσοκομείο.
- Να πάει άμεσα στο Νοσοκομείο για φροντίδα τραυμάτων και καταγραφή της Βίας.
- Να απευθυνθεί στο τοπικό Αστυνομικό Τμήμα αν επιθυμεί να υποβάλει καταγγελία με την αυτόφωρη διαδικασία. Μπορεί επίσης να απευθυνθεί στον Τοπικό Εισαγγελέα.
- Να απευθυνθεί στις παραπάνω υπηρεσίες σε τοπικό επίπεδο ή στο 15900 , για περαιτέρω βοήθεια.
Η ανυπαρξία πλήρων και συγκρίσιμων στοιχείων βίας σε όλη την Ε.Ε. δεν βοηθά στην διεξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για την αύξηση των περιστατικών. Όμως έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες, γεγονός που καταδεικνύει τη σταδιακή «από- νομιμοποίηση» του φαινομένου με απώτερο στόχο τη μηδενική ανοχή. Η βελτίωση του φαινόμενου επέρχεται σταδιακά με την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών και την αλλαγή των πεποιθήσεων και των στάσεων τους, κυρίως μέσω της εκπαίδευσης ομάδων – βασικών πυρήνων εξέλιξης ατόμου που είναι η οικογένεια, το σχολείο και οι θεσμοί ( δημόσιοι φορείς, σύλλογοι κ.α.).
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η έμφυλη βία αποτελεί πλέον ποινικό αδίκημα και τιμωρείται άμεσα σε σχέση με το παρελθόν. Ο Ν. 4531/2018 –ΦΕΚ 62/Α/5-4-2018 που αφορά την κύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση της βίας συνετέλεσε καθοριστικά και στη χώρα μας στην προστασία των θυμάτων, στην τήρηση διαδικασιών και στη λειτουργία αρμόδιων Υπηρεσιών. Η λειτουργία των γραφείων ενδοοικογενειακής βίας στην Αστυνομία και η πιλοτική μελέτη Εργαλείου Αξιολόγησης του κινδύνου Βίας, αποτελούν τις σύγχρονες εξελίξεις του φαινομένου στη χώρα μας .
Το ψυχοκοινωνικό πρόβλημα της Βίας των Γυναικών στην πολιτισμένη Ευρώπη χρειάστηκε να απασχολήσει πολλά χρόνια Οργανώσεις γυναικών, πολιτειακές Οργανώσεις, δημιούργησε Εθνικούς και Υπερεθνικούς φορείς , εξειδικευμένες υπηρεσίες και μεθοδολογίες αντιμετώπισης για να αποδώσει σταδιακά και να μπορούμε να παρουσιάσουμε τουλάχιστον την διάσταση του φαινομένου και τις διαδικασίες αντιμετώπισης, αλλά όχι τη μείωση του. Εντύπωση προκαλεί η έρευνα της ΓΓΙΦ (2018) που αναφέρει ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο προφίλ δραστών οι οποίοι ανήκουν σε οποιοδήποτε τάξη, ηλικία, οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο.
Εν κατακλείδι, στην αποτελεσματική αντιμετώπιση αλλά και μείωση του φαινομένου είναι αναγκαία η συμβολή «όλων μας» πολύπλευρα και πολυπαραγοντικά από την αιτιογέννεση του, έως και τις διαδικασίες οργάνωσης λύσεων.
Άννα Παπαναγιώτου
Κοινωνική Λειτουργός και Ψυχολόγος Msc
Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού του Δήμου Λοκρών.
