Σήμερα είναι μία κατάσταση «παραλυτικής στασιμότητας», αφού:
- η χώρα αδυνατεί να επιτύχει τους αναπτυξιακούς στόχους της,
- το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών συρρικνώνεται,
- το ιδιωτικό χρέος διογκώνεται,
- η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας υποχωρεί,
- η ποιότητα των θεσμών διακυβέρνησης υποβαθμίζεται.
Είναι μία κατάσταση μη κανονικότητας, αφού:
- κεφαλαιακοί περιορισμοί εξακολουθούν να υφίστανται,
- νέοι φόροι και πρόσθετες περικοπές στις συντάξεις συνεχίζουν να επιβάλλονται,
- οι ευέλικτες μορφές εργασίας διευρύνονται,
- οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου παραμένουν σταθερά υψηλές,
- καταθέσεις δεν επιστρέφουν – με ουσιαστικό τρόπο – στο τραπεζικό σύστημα,
- ενώ η χώρα παραμένει «απούσα» από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Είναι μία κατάσταση στην οποία διατυπώνονται νέες αυταπάτες περί «καθαρής εξόδου» από τα μνημόνια, όταν η Κυβέρνηση, όπως γνωρίζετε:
- έχει ψηφίσει νέα μέτρα λιτότητας για μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος,
- έχει δεσμευτεί σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για πολλά χρόνια μετά το 2018,
- έχει δεσμεύσει τη δημόσια περιουσία της χώρας περίπου για έναν αιώνα,
- ενώ η υλοποίηση των αναγκαίων παρεμβάσεων για τη ρύθμιση του χρέους όχι μόνο έχει μετατεθεί για μετά το καλοκαίρι, αλλά θα γίνει στο βαθμό που αυτό τότε κριθεί αναγκαίο από τους Θεσμούς και θα συνοδευτεί από κάποιον αυστηρό μηχανισμό επιτήρησης και εποπτείας, αφού δεν φαίνεται η λύση να είναι καθαρή ούτε αυτόματη.
Είναι μια κατάσταση στην οποία η χώρα προετοιμάζεται να μπει σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας και οχι μεταπρογραμματικής εποπτείας, που μπήκαν οι άλλες χώρες που ήταν σε μνημονιακά προγράμματα.
Είναι μία κατάσταση στην οποία η Κυβέρνηση προσπαθεί να «φτιάξει» ταμειακό απόθεμα «στραγγίζοντας» την πραγματική οικονομία: χρησιμοποιεί εις βάρος της ρευστότητας τις «κουτσουρεμένες δόσεις» του δανείου, επιβάλλει εσωτερική στάση πληρωμών, υπερφορολογεί νοικοκυριά και επιχειρήσεις, προχωρά σε σχετικά ακριβές εκδόσεις χρέους, όταν οι διαθέσιμοι από το πρόγραμμα πόροι, οι οποίοι – με ευθύνη της – δεν αντλούνται, προσφέρονται με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο.
Με την οικονομία σε αυτή την κατάσταση, τη χρηματοδότηση του προγράμματος να ολοκληρώνεται το καλοκαίρι και την ενισχυμένη εποπτεία να είναι προ των πυλών, η χώρα πρέπει να σχεδιάσει σοβαρά το επόμενο βήμα ώστε να πετύχει το βέλτιστο συνδυασμό μεγιστοποίησης των βαθμών ελευθερίας της χώρας από τους δανειστές και ελαχιστοποίησης του κόστους χρηματοδότησης της οικονομίας.
Με απώτερο στόχο την επίτευξη υψηλής, διατηρήσιμης και βιώσιμης ανάπτυξης, τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων απασχόλησης και την τόνωση της κοινωνικής συνοχής.
Στόχοι οι οποίοι έχουν άμεση συσχέτιση με την ποσότητα και την ποιότητα, δηλαδή με το μέγεθος και το μείγμα των επενδύσεων.
Σύμφωνα με σχετικές μελέτες, όταν οι ετήσιες επενδύσεις βρίσκονται στο 21%-22% του ΑΕΠ μιας χώρας, η οικονομία μεγεθύνεται με ετήσιους ρυθμούς της τάξεως του 4%.
Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο στη χώρα μας, και να καλυφθεί το επενδυτικό κενό που υπάρχει, θα χρειαστεί μια επενδυτική έκρηξη, ύψους 100 δισ. ευρώ την επόμενη πενταετία, ώστε να επιστρέψουν οι επενδύσεις στον μέσο ευρωπαϊκό όρο.
Η επίτευξη αυτού του ποσοτικού στόχου απαιτεί το σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός ρεαλιστικού και συνεκτικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου.
Σε αυτό το σχέδιο είναι αναγκαία η διέυρυνση των εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης.
Προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσαν να αναπτυχθούν και να αξιοποιηθούν, σε μεγαλύτερο βαθμό, οι δυνατότητες που προσφέρουν οι κεφαλαιαγορές και οι εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης.
Σχετική συζήτηση διεξάγεται σήμερα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την ενοποίηση των κεφαλαιαγορών να αποτελεί αντικείμενο της νέας οικονομικής διακυβέρνησης και αρχιτεκτονικής, με στόχο:
- τη διαφοροποίηση των πηγών άντλησης χρηματοδότησης,
- την καλύτερη κατανομή κεφαλαίων και τον επιμερισμό του κινδύνου,
- την ενίσχυση των επενδύσεων, χωρίς απαραίτητα να αυξάνει το ιδιωτικό χρέος.
Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να υπάρχει ένα συγκροτημένο πλάνο δράσεων που θα έχει ως στόχο να αναδειχθεί η κεφαλαιαγορά:
- βασικός πυλώνας χρηματοδότησης επιχειρήσεων, και
- χρηματοοικονομικό κέντρο το οποίο θα επιτρέψει την επιστροφή παλαιών και προσέλκυση νέων επενδυτών, έτσι ώστε να ενισχυθεί η ρευστότητα της χρηματιστηριακής αγοράς και να τονωθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας αναμόρφωσης των διαθέσιμων μορφών χρηματοδότησης, εξαιρετικά χρήσιμη μπορεί να αποδειχθεί η δημιουργική προσέγγιση των νέων επενδυτικών εργαλείων και υποδομών που είναι διαθέσιμα στην κεφαλαιαγορά, με τα απαιτούμενα εχέγγυα ασφάλειας για τους επενδυτές.
Μεταξύ αυτών, επιτρέψτε μου ενδεικτικά να αναφερθώ:
1ον. Στην δυνατότητα περαιτέρω αξιοποίησης του πλαισίου για τη λειτουργία των Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων, με στόχο τη δημιουργία οργανισμών συλλογικών επενδύσεων, ειδικά σχεδιασμένων για την παροχή δανειοδότησης, στο πρότυπο των Loan Originating Investment Funds, δηλαδή των Επενδυτικών Κεφαλαίων Δανειοδότησης, τα οποία είναι ήδη γνωστά σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη-μέλη.
2ον. Στην έκδοση μη-μεταβιβάσιμων ομολογιών, στο πρότυπο του Mini Bonds, η οποία είναι εφικτή υπό ελαστικότερες τυπικές προϋποθέσεις από τις μέχρι σήμερα ισχύουσες για τους εισηγμένους χρεωστικούς τίτλους, σύμφωνα με το πνεύμα διευκόλυνσης της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην χρηματοδότηση.
Αυτό άλλωστε αποτυπώνεται και στο νέο ευρωπαϊκό κανονισμό για το ενημερωτικό δελτίο.
3ον. Στην περαιτέρω μετεξέλιξη του ήδη αναληφθέντος, πολύ σημαντικού, πρώτου βήματος εισαγωγής στην ελληνική πραγματικότητα του εργαλείου της Συμμετοχικής Χρηματοδότησης μέσω δανεισμού, που είναι διεθνώς γνωστό ως Crowd-funding Peer-to-peer lending.
Αυτό αποτέλεσε μάλιστα αντικείμενο ευρωπαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας μόλις τον προηγούμενο μήνα.
4ον. Στην ανάπτυξη των εισηγμένων επενδυτικών κεφαλαίων (listed funds), των εργαλείων «συν-επένδυσης» και των υβριδικών εργαλείων, και στη σύναψη ομολόγων έργων (project bonds) που στο εξωτερικό έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία χρηματοδοτώντας σημαντικά έργα υποδομής.
Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν μία μεταρρυθμιστική, σοβαρή, υπεύθυνη, συνεκτική και αξιόπιστη Κυβέρνηση.
Και αυτό σήμερα είναι το ζητούμενο.
