Σεβασμιότατοι Μητροπολίτες Θεσσαλονίκης και Δράμας, Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι Λευκουπόλεως και Κνωσσού, Αποτελεί τιμή και ευλογία που λαμπρύνατε με την παρουσία σας την πόλη μας, σε μια τόσο σημαντική εορτή για τον τόπο μας. Σας ευχαριστώ ιδιαίτερα γι’ αυτό.
Σεβασμιότατε Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, άξιο τέκνο της Στερεάς Ελλάδας, με την ανάληψη των υψηλών καθηκόντων Σας, σας ευχόμαστε ολόψυχα υγεία, μακροημέρευση, καλή ποιμαντορία και να έχετε την ευλογία του Αγίου Λουκά και δύναμη στο έργο Σας, στη Μητρόπολη που διαποιμαίνετε.
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτη Φθιώτιδας,
Σεβαστοί πατέρες,
Κύριοι Υπουργοί,
Κύριοι Βουλευτές,
Κύριε Περιφερειάρχη,
Κύριε Αντιπεριφερειάρχη,
Κύριοι Δήμαρχοι Λαμίας [Πανουργιά Παπαϊωάννου, Νίκο Σταυρογιάννη και Γιώργο Κοτρωνιά],
Συνάδελφοι στην Αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού,
Εκπρόσωποι του Στρατού και των Σωμάτων Ασφαλείας,
Εκπρόσωποι φορέων,
Κυρίες και κύριοι,
Συμπολίτισσες , συμπολίτες,
Διπλή γιορτή σήμερα για την πόλη μας.
Σαν σήμερα, στις 18 Οκτωβρίου του 1944, ανήμερα της μνήμης του Αγίου Ευαγγελιστού Λουκά του ιατρού, οι καμπάνες στο διπλανό εξωκκλήσι ηχούσαν χαρμόσυνα, αναγγέλλοντας την απελευθέρωση της Λαμίας από τον κατακτητή, την ώρα που τα πρώτα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ έμπαιναν στην πόλη.
Διπλή γιορτή που καταγράφεται στην τοπική παράδοση που θέλει να συνδέει τον Άγιο Λουκά, με την απελευθέρωση της από τους κατακτητές και να γράφεται ακόμα μια σελίδα στην μακραίωνη Ελληνική ιστορία, όπου πατρίδα και θρησκεία, πορεύονται μαζί στο πέρασμα των αιώνων, σε μία άρρηκτη σχέση.
79 χρόνια πέρασαν από την ημέρα που, η πληγωμένη Λαμία, αλλά και όλη η Ελλάδα, άρχιζε να ελπίζει ξανά και να ατενίζει το μέλλον της, με αισιοδοξία.
Τούτες τις ώρες όμως, πρέπει να γυρίσουμε το βλέμμα μας πίσω, στα γεγονότα της εποχής εκείνης.
Να θυμηθούμε τις αφηγήσεις, αλλά και τις αναμνήσεις των μεγαλυτέρων.
Σαν χθες, οι αντάρτες της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, συγκρούονταν με τους Γερμανούς, στη Μεγάλη Βρύση.
Οι Γερμανικές μεραρχίες ετοιμάζονταν να φύγουν από την πόλη, αφήνοντας πίσω τους συντρίμμια.
Οι αποθήκες πυρομαχικών στο στρατόπεδο Τσαλτάκη, το εργοστάσιο της ηλεκτρικής στην οδό Λεωνίδου, το τηλεφωνικό κέντρο στην οδό Αινιάνων, οι αποθήκες του Ερυθρού Σταυρού με τρόφιμα για τους πεινασμένους της περιοχής, ήταν οι στόχοι τους.
Εκεί όμως, βρέθηκαν τρεις ήρωες, τους οποίους οφείλουμε να θυμόμαστε πάντοτε, καθώς είναι αυτοί που απέτρεψαν τα χειρότερα.
Ο Ευγένιος Ντε Σιμόνε, ως αιχμάλωτος των Γερμανών, υποχρεώθηκε από τους Γερμανούς να τοποθετήσει εκρηκτικά στις αποθήκες των πυρομαχικών στο Τσαλτάκη, για να τα πυροδοτήσουν οι ίδιοι, κατά την αποχώρησή τους.
Την παραμονή του Αγίου Λουκά, με κίνδυνο της ζωής του, κόβει τα καλώδια και έσωσε τη Λαμία από βέβαιη καταστροφή.
Το ίδιο έκανε σε συνεννόηση με την αντίσταση και ο Αυστριακός Τζόζεφ Μπλέχινγκερ, που με κίνδυνο της ζωής του, κόβει τα καλώδια και διαφεύγει στη Στυλίδα.
Μετά τον πόλεμο και οι δύο, πήραν την Ελληνική υπηκοότητα και έζησαν στη Λαμία.
Τις κρίσιμες εκείνες ώρες, στην πόλη βρίσκεται και ο Σουηδός Στουρέ Λιννέρ, ως αντιπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και μετέπειτα διπλωμάτης.
Ο ίδιος οργανώνει ομάδες περιφρούρησης για να αποφευχθούν οι ανατινάξεις από τους Ναζί, το πλιάτσικο και οι λεηλασίες.
Σαν χθες τα μεσάνυχτα, πήγε στο σπίτι του Γερμανού διοικητή, στην οδό Τσιριμώκου και Μανωλίδου, και τον έπεισε να μην πυροδοτηθούν τα εκρηκτικά που είχαν τοποθετηθεί, σώζοντας με αυτόν τον τρόπο τις βασικές υποδομές που είχαν απομείνει στη πόλη μας.
Λίγες ώρες αργότερα, τα αντάρτικα τμήματα του ΕΛΑΣ, ελέγχουν πλήρως την κατάσταση.
Συμπολίτισσες και συμπολίτες,
Η Ελληνική ιστορία και σήμερα με σεβασμό κλίνει το γόνυ στη μνήμη των νέων εκείνης της εποχής που πολέμησαν, θυσιάζοντας τα νιάτα τους για την λευτεριά της πατρίδας.
Της πατρίδας της χιλιόπαθης που δεν πρόλαβε να χαρεί τη νίκη κατά του «άξονα» αφού η κατάρα της φυλής μας, η διχόνοια, μας οδήγησε στον αδελφοκτόνο εμφύλιο που διέλυσε την κοινωνική μας συνοχή, μας γύρισε πολλά χρόνια πίσω και δε μας επέτρεψε να συμμετάσχουμε στα τραπέζια των νικητών και να δρέψουμε τους καρπούς της νίκης.
Ο αδελφοκτόνος εμφύλιος που μας ανάγκασε να κάνουμε υπερπροσπάθεια για να μπορούμε σήμερα, ισότιμα να βαδίζουμε μαζί με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη της ενωμένης Ευρώπης, τον δρόμο της προόδου.
Οι Λαμιώτες, όπως και όλοι οι Έλληνες, βρίσκουν τη δύναμη να τραβήξουν μπροστά.
Βρίσκουν τη δύναμη να κλείσουν τις πληγές και τα σημάδια της κατοχής και του εμφύλιου σπαραγμού.
Βρίσκουν τη δύναμη να χαράξουν νέα πορεία, μέσα σε μια Ενωμένη Ευρώπη.
Πορευτήκαμε για χρόνια, αν και πήραμε αποστάσεις από βαθιές ιστορικές παρακαταθήκες, εν ονόματι των καταναλωτικών αγαθών.
Νομίσαμε πως ο πόλεμος και κυρίως η πείνα και η δυστυχία, ήταν κάτι που πέρασε.
Πιστέψαμε ότι όλα αυτά δεν μας αφορούν και ότι έχουν σχέση με άλλους λαούς.
Λειτουργήσαμε σαν άρπαγες του εθνικού μας πλούτου, οικονομικού και περιβαλλοντικού. Εγωιστικά, ατομιστικά, δυνάστες των ανήμπορων, πλούσιοι με δανεικά, επιτυχημένοι χωρίς πολλές φορές αξία, εραστές της ήσσονος προσπάθειας και του πλαγίου δρόμου, ευτυχισμένοι σε ένα κράτος που δυστυχεί, σε μία καθημερινότητα που μας οδήγησε σ΄ αυτή την κατάσταση της ηθικής και οικονομικής κρίσης, του αδιεξόδου, και τελικά της απώλειας ακόμη και της εθνικής μας αξιοπρέπειας.
Μέρες όπως η σημερινή, μας υποχρεώνουν, ψύχραιμα και με διάθεση αυτοκριτικής, να ρίξουμε βαθιές ματιές στη διαδρομή μας, να δούμε ως κοινωνία τα λάθη και τις παραλείψεις μας.
Να μην ξεχνάμε ότι, εκείνοι που έγραψαν το έπος του ’40 και την εθνική αντίσταση, εκείνοι που μας άφησαν παρακαταθήκη τις Θερμοπύλες, την Αλαμάνα, τον Γοργοπόταμο, εκείνοι που ήθελαν μία Πατρίδα ελεύθερη και αξιοπρεπή, ήταν άνθρωποι σαν εμάς. Άνθρωποι, όμως, που δεν σταμάτησαν ποτέ να αγωνίζονται, να ελπίζουν, να οραματίζονται, άνθρωποι που πίστεψαν και με τη συνεργασία, πέτυχαν.
Η φετινή γιορτή βρίσκει τον λαό μας σε μια φάση συγκρατημένης ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο και ίσως αυτή η μέρα είναι μια ευκαιρία να σκεφτούμε, να ψάξουμε και να καταλήξουμε τελικά ποια είναι αυτά που μας κράτησαν όρθιους μέσα στη ταραχώδη ιστορική μας διαδρομή, ποια είναι εκείνα που χάσαμε, τι παραγνωρίσαμε, που αστοχήσαμε, από πού ξεστρατίσαμε.
Σήμερα μεγαλόστομα λέγονται οι λέξεις ελευθερία-δημοκρατία-δικαιοσύνη και εμείς πλέον ξέρουμε καλά ότι με πολλούς τρόπους και με πολλές τεχνικές, αυτά τα ιδανικά ποδοπατούνται.
Αυτό που σίγουρα χαρακτηρίζει την εποχή μας, αυτό που η γενιά η δική μας πρόσθεσε στα υπόλοιπα δεινά της ιστορία μας, είναι η ευθεία, η μόνιμη και η οργανωμένη προδοσία των ιδανικών, σε μια κοινωνία ανοχής, μια κοινωνία που δέχεται την απαξία, την κάνει συνομιλητή της αξίας, σε μια κοινωνία, που κοιτά καχύποπτα την δημιουργία και την πρόοδο, ενώ δίνει βήμα κριτικής στους άκαρπους [για να χρησιμοποιήσω και τα λόγια του Απόστολου Παύλου].
Τώρα πρέπει να βγούμε από τον λήθαργο και την αδράνεια, τώρα πρέπει η ζωή μας να γίνει υπεύθυνη, να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε δική μας καθημερινή ενέργεια, γράφει ιστορία, επηρεάζει τη ζωή όλων γύρω μας, ότι με προσωπική μας συνεισφορά πάει μπροστά το σύνολο, ότι η πρόοδος δεν χαρίζεται, καταχτιέται με σκληρή δουλειά.
Οι πόρτες είναι σφαλιστές όταν η χρεία τις καλεί, λέει ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός στον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν».
Γι’ αυτό πιστεύω ότι η φετινή γιορτή πρέπει να είναι μια γιορτή πίστης, ενότητας, πρέπει να γίνει αφορμή αφύπνισης και αναπροσανατολισμού, μπορεί να είναι για τον καθένα μας, μια μέρα νέας δημιουργικής αφετηρίας.
Η αναβάπτιση στις αρχές μας είναι προϋπόθεση επιβίωσης, αλλά και οφειλή σ’ εκείνους, που με την θυσία τους καθαγίασαν τα χώματα, που ελεύθερα πατάμε εμείς σήμερα.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, εορτάζουμε σήμερα τον «Λουκά τον αγαπητό», τον Ευαγγελιστή της χαράς, και μέσα από αυτόν αντλούμε αισιοδοξία και έμπνευση, αλλά και δύναμη για να στηρίξουμε ο ένας τον άλλο, να ξεπεράσουμε τις καθημερινές αντιξοότητες με αλληλεγγύη και κοινωνική υπευθυνότητα.
Ας έχουμε συνοδοιπόρο τον Προστάτη της πόλης μας, ο οποίος κατά τις θυελλώδεις εποχές της ιστορίας, ως ιατρός, θεραπεύει τα νοσήματα των ασθενών και ως Άγιος, λυτρώνει τις ψυχές των πιστών.
Ας έχουμε πίστη στις δυνάμεις μας ώστε να συνεχίσουμε τα έργα μας με ταπεινότητα, εργατικότητα και ομαδική προσπάθεια, για να μπορεί ο τόπος μας να βαδίζει στο δρόμο της προόδου.
Το οφείλουμε σε εκείνους, που πάλεψαν και παλεύουν.
Το οφείλουμε σε όλους εκείνους, που έρχονται και ελπίζουν.
Το οφείλουμε στα παιδιά μας.
Ας πράξουμε με τη σειρά μας αυτά που αναλογούν στο καθένα από εμάς, για να πάμε τη Λαμία μας μπροστά και ας ακολουθήσουμε με ομοψυχία το δρόμο που μας δείχνει ο Άγιος Λουκάς προς τον συνάνθρωπο, βαδίζοντας πάντα κάτω από την σκέπη και την ευλογία Του.
«Ακέστωρ σοφώτατε, Ιερομύστα Λουκά, πρέσβευε σωθήναι και φωτισθήναι ημάς».
Εύχομαι σε όλες και σε όλους Χρόνια Πολλά.
